Alergie u Małych Dzieci - Objawy, Diagnostyka i Leczenie

Alergie u małych dzieci, w tym niemowląt, stają się coraz powszechniejszym problemem zdrowotnym. Objawy alergii mogą być zróżnicowane, przez co często są mylone z innymi dolegliwościami. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie wprowadzone przez specjalistę, jakim jest alergolog, mogą mieć ogromne znaczenie dla zdrowia malucha.

Alergia pokarmowa

Alergia pokarmowa jest jedną z najczęstszych form alergii występujących u niemowląt. Uczulają przede wszystkim białka mleka krowiego oraz jaja. Objawy mogą pojawić się już w pierwszych tygodniach życia i obejmują:

• Bóle brzuszka, kolki, wzdęcia;

• Biegunki, czasem z obecnością krwi;

• Wymioty, ulewania;

• Częste zaparcia;

• Wysypki skórne, zwłaszcza na twarzy, szyi, zgięciach łokciowych i kolanowych;

• Kaszel, świsty, duszności – objawy astmy wczesnodziecięcej;

• Swędzący wyprysk na ciele i twarzy maluszka, również za uszami – skóra jest sucha i popękana.

W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej ważne jest skonsultowanie się z lekarzem pediatrą, który może zalecić odpowiednią dietę eliminacyjną i monitorowanie stanu dziecka.

Alergia wziewna

Alergia wziewna u dzieci jest wynikiem reakcji na alergeny unoszące się w powietrzu, takie jak pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt czy pleśń. Objawy mogą obejmować:

• Długotrwały wodnisty katar;

• Suchy kaszel, często nasilający się w nocy;

• Kichanie;

• Zaczerwienienie i swędzenie oczu;

• Duszności, świsty podczas oddychania.

Alergie wziewne mogą prowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej, dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba alergiczna, która najczęściej pojawia się u niemowląt. Objawy obejmują:

• Czerwieniejące policzki;

• Swędzące grudki na twarzy, w zgięciach łokciowych i kolanowych;

• Suchą, szorstką skórę;

• Pękającą skórę, szczególnie za uszami.

Przyczyną AZS może być uczulenie na niektóre pokarmy, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt czy substancje chemiczne zawarte w kosmetykach. Leczenie polega na stosowaniu emolientów, unikanie alergenów oraz, w niektórych przypadkach, wprowadzeniu farmakologii.

Alergia kontaktowa

Alergia kontaktowa u dzieci występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami uczulającymi, takimi jak nikiel, lateks, niektóre kosmetyki czy detergenty. Objawy obejmują:

• Zaczerwienienie skóry;

• Obrzęk;

• Swędzenie;

• Wysypkę;

• Łuszczenie skóry.

W przypadku wystąpienia takich objawów, ważne jest unikanie kontaktu z potencjalnymi alergenami oraz stosowanie odpowiednich preparatów łagodzących objawy.

Diagnostyka alergii u dzieci

W celu rozpoznania alergii u małego dziecka lekarz może zalecić badania krwi w kierunku oznaczenia poziomu swoistych przeciwciał IgE, które pozwalają ocenić czy organizm dziecka reaguje alergicznie na konkretne substancje, takie jak białka mleka krowiego, roztocza czy pyłki roślin.

U nieco starszych dzieci wykonuje się także testy punktowe skórne (PRICK test) polegające na naniesieniu na skórę małych ilości alergenów i delikatnym jej nakłuciu – pojawienie się bąbla lub zaczerwienienia świadczy o reakcji alergicznej.

W przypadku podejrzenia alergii kontaktowej, na przykład na kosmetyki dziecięce, detergenty czy materiały ubrań, lekarz może zlecić testy płatkowe, które polegają na umieszczeniu na plecach dziecka specjalnych plastrów z alergenami i obserwacji reakcji skóry po 48–72 godzinach.

U najmłodszych dzieci, zwłaszcza gdy inne badania nie przynoszą jednoznacznych wyników, stosuje się także próby prowokacyjne – na przykład podając niewielkie ilości podejrzanego pokarmu w warunkach szpitalnych, pod ścisłym nadzorem lekarza, aby sprawdzić, czy wywoła on reakcję uczuleniową.

Cały proces diagnostyczny powinien być prowadzony przez doświadczonego alergologa dziecięcego, który uwzględni zarówno wyniki badań, jak i szczegółowy wywiad z opiekunami dziecka, co pozwoli na trafne rozpoznanie i opracowanie indywidualnego planu leczenia i profilaktyki.

Leczenie i profilaktyka

Leczenie alergii u dzieci zależy przede wszystkim od jej rodzaju oraz nasilenia objawów, dlatego zawsze powinno być indywidualnie dostosowane do potrzeb małego pacjenta. W przypadku alergii pokarmowej podstawą terapii jest wprowadzenie diety eliminacyjnej, polegającej na wykluczeniu z jadłospisu dziecka uczulających produktów, takich jak mleko, jaja czy orzechy.

Przy objawach skórnych, wziewnych lub ogólnoustrojowych często stosuje się leki przeciwhistaminowe, a w razie potrzeby również kortykosteroidy lub preparaty rozszerzające oskrzela, szczególnie gdy występują objawy ze strony układu oddechowego.

W leczeniu alergii wziewnych istotne jest także dbanie o środowisko, w którym przebywa dziecko – regularne nawilżanie i oczyszczanie powietrza, ograniczenie ekspozycji na kurz, pyłki czy sierść zwierząt może znacząco zmniejszyć nasilenie dolegliwości.

Ogromne znaczenie ma unikanie kontaktu z alergenami, zarówno w domu, jak i poza nim, co bywa szczególnie trudne, ale możliwe przy dobrej organizacji. Niezależnie od rodzaju alergii bardzo ważne jest systematyczne monitorowanie stanu zdrowia dziecka oraz ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym, aby na bieżąco dostosowywać leczenie do zmieniających się objawów i potrzeb rozwijającego się organizmu.

Podsumowując

Alergie u małych dzieci mogą manifestować się w różnorodny sposób, od wysypki po kaszel. Wczesne rozpoznanie objawów oraz odpowiednie leczenie są kluczowe dla zdrowia malucha. W przypadku zauważenia niepokojących objawów, takich jak wysypka, kaszel, katar czy trudności w oddychaniu, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Pamiętajmy, że każda reakcja alergiczna może być inna, dlatego indywidualne podejście do dziecka jest niezbędne w procesie diagnostycznym i terapeutycznym.